Mã số: 0035 QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM SỐ 14/2008/KDTM-GĐ

12:11:00 22/11/2013

QUYẾT ĐỊNH GIÁM ĐỐC THẨM SỐ 14/2008/KDTM-GĐT

Ngày 28/11/2008 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao giải quyết tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm tài sản giữa Công ty Bảo hiểm Quảng Trị và Công ty cổ phần xây dựng 78

HỘI ĐỒNG THẨM PHÁN TÒA ÁN NHÂN DÂN TỐI CAO

….

Ngày 28/11/2008, tại trụ sở Tòa án nhân dân tối cao,đã mở phiên tòa giám đốc thẩm xét xử vụ án kinh doanh, thương mại tranh chấp về hợp đồng bảo hiểm tài sản giữa các đương sự:

Nguyên đơn: Công ty bảo hiểm Quảng Trị: có đại chỉ trụ sở tại 61 Hùng Vương, thị xã Đông hà, tỉnh Quảng Trị; do ông Nguyễn Cư – Trưởng phòng nghiệp vụ, đại diện theo giấy ủy quyền số 68/GĐ-BVQT-2008 ngày 10/1/2008 của giám đốc công ty

Bị đơn: Công ty cổ phần xây dựng 78 có trụ sở tại 51 TRần Hưng Đạo, thị xã Đông Hà, tỉnh Quảng Trị do ông Đặng Ngọc Thành – Tổng giám đốc công ty đại diện.

Người có quyền lợi,nghĩa vụ liên quan: Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO; có trụ sở tại Khu công nghiệp Nam Đông Hà, thị xã Đông Hà, tỉnh Quảng Trị; Do ông Nguyễn Minh Hùng – Trưởng phòng phòng tổ chức lao động tiền lương đại diện theo giấy ủy quyền số 10/MDF –QT-UQ ngày 7/1/2008 của Giám đốc công ty.

NHẬN THẤY:

Theo đơn khởi kiện đề ngày 7/5/2007 và ngày 10/5/2007, lời trình bày qua quá trình giải quyết vụ án và tài liệu do nguyên đơn xuất trình có nội dung như sau:

1. Ngày 30/9/2005, Công ty xây dựng và xuất khẩu gỗ MDF COSEVCO (sau đây gọi là Công ty MDF COSEVCO) có giấy yêu cầu bảo hiểm tài sản là Nhà máy gỗ MDF. Cùng ngày Công ty bảo hiểm Quảng Trị (Bên B) và Công ty MDF COSEVCO (Bên A) đã ký hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005 với những điều khoản chủ yếu sau đây (tóm tắt):

- Công ty bảo hiểm Quảng Trị nhận Bảo hiểm tài sản Nhà máy gỗ MDF COSEVCO theo các điều khoản trongh đơn Bảo hiểm tổn thất bất ngờ của Tổng công ty Bảo hiểm Việt Nam.

- Công ty MDF COSEVCO chỉ định chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Quảng Trị là người thụ hưởng duy nhất. Trong trường hợp tổn thất xảy ra, chi nhánh Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Quảng Trị có quyền thanh lý tài sản theo Hợp đồng bảo hiểm này mà không cần có sự tham gia của Công ty MDF COSEVCO.

- Tổng giá trị tài sản Bảo hiểm (có danh mục chi tiết kèm theo): 343.137.198.000 đồng;

- Số tiền bảo hiểm: 343.137.198.000 đồng;

- Địa điểm bảo hiểm: Nhà máy gỗ MDF COSEVCO (Khu công nghiệp Nam Đông hà, tỉnh Quảng Trị)

- Thời hạn bảo hiểm: từ 7h00 ngày 30/9/2005 đến 16h00 ngày 30/9/2006;

- Tỷ lệ phí bảo hiểm: 0,2%; phí bapr hiểm: 754.901.000 đồng (đã bao gồm 10% thuế GTGT);

- Hình thức thanh toán: Công ty MDF COSEVCO sẽ thanh toán cho Công ty bảo hiểm Quảng Trị làm 03 đợt:

+ Đợt 1: 200.000.000 đồng, 45 ngày sau kể từ ngày ký hợp đồng;

+ Đợt 2: 220.000.000 đồng, vào ngày 15/03/2006;

+ Đợt 3: 334.901.000đồng , vào ngày 15/06/2006;

Ngoài ra, trong hợp đồng còn có điều khoản về trách nhiệm của các bên; Điều khoản bổ sung; Điều khoản về Bồi thường tổn thất và khiếu nại; Điều khoản về cam kết chung…

2. Thực hiện hợp đồng: Đến hạn thu phí bảo hiểm đợt 1, ngày 11/11/2005, Công ty Bảo hiểm Quảng Trị có thông báo thu phí bảo hiểm gửi Công ty MDF COSEVCO yêu cầu nộp phí bảo hiểm; sau đó, vào ngày 12/11/2005, hai bên ký Biên bản thỏa thuận về việc nộp phí Bảo hiểm, theo đó: Công ty Bảo hiểm Quảng Trị chấp nhận cho Công ty MDF COSEVCO tiếp tục nợ phí và tiếp tục bảo hiểm cho Nhà máy gỗ MDF COSEVCO theo hiệu lực của hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005.

Trong giai đoạn thu phí bảo hiểm đợt 1 đã có những sự kiện liên quan xảy ra: Cụ thể: Ngày 25/10/2005, 4 cổ đông sáng lập gồm: Tổng công ty cao su Việt Nam, Công ty cao su Tân Biên, Công ty Cao su Quảng Trị và Công ty MDF COSEVCO họp Đại hội đồng cổ đông và quyết định thành lập Công ty cổ phần gỗ MDF COSEVCO (gọi tắt là Công ty cổ phần MDF COSEVCO), thông qua điều lệ công ty và yêu cầu công ty MDF COSEVCO hoàn tất thủ tục chuyển giao nhà máy gỗ MDF COSEVCO cho Công ty cổ phần gỗ MDF COSEVCO. Ngày 28/10/2005, Công ty MDF COSEVCO lập biên bản bàn giao nguyên tắc hiện trạng Nhà máy gỗ MDF COSEVCO cho công ty cổ phần gỗ MDF COSEVCO với nội dung: Bàn giao hiện trạng tài sản nhà máy gỗ MDF COSEVCO; toàn bộ vật tư, nguyên nhiên vật liệu, phụ tùng thay thế và các sản phẩm gỗ MDF đến ngày 24/11/2005; riêng phần nợ các tổ chức tín dụng, nợ các nhà thầu sẽ thực hiện theo Điều 6.3 của Điều lệ Công ty cổ phần…Theo biên bản này, thì từ 0 giờ 00 phút ngày 24/11/2005, trách nhiệm pháp lý và việc tổ chức quản lý, điều hành sản xuất gỗ MDF do Công ty cổ phần gỗ MDF COSEVCO thực hiện.

Trong giai đoạn này, Công ty MDF COSEVCO đangb tiến hành thủ tục cổ phần hóa Doanh nghiệp Nhà nước. Ngày 30/12/2005, Bộ xây dựng có quyết định số 2402/QĐ-BXD phê duyệt phương án cổ phần hóa Công ty cổ phần gỗ MDF COSEVCO với tên mới Công ty cổ phần xây dựng 78 (Ngày 12/4/2007, Công ty cổ phần xây dựng 78 được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh).

- Ngày 10/3/2006, Công ty Bảo hiểm Quảng Trị có thông báo thu phí bảo hiểm đợt 1 và đợt 2 gửi Công ty MDF COSEVCO yêu cầu nộp phí bảo hiểm. Sau đó, vào ngày 30/3/2006, đại diện các bên gồm: Công ty bảo hiểm Quảng Trị, Công ty MDF COSEVCO, Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam- chi nhánh Quảng Trị và Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO họp bàn về việc thực hiện Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005. Tuy các bên tham gia có ý kiến khác nhau nhưng thống nhất: Chưa thanh lý hợp đồng, Công ty MDF COSEVCO có trách nhiệm làm việc với Hội đồng quản trị Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO để chuyển giao hợp đồng bảo hiểm đã ký hoặc ký hợp đồng bảo hiểm mới, đồng thời tìm nguồn để thanh toán phí bảo hiểm. Ngày 10/6/2006, Công ty Bảo hiểm Quảng trị ra thông báo thu phí bảo hiểm số 246BVQT/2006 yêu cầu Công ty MDF COSEVCO thanh toán phí bảo hiểm theo Hợp đồng là 754.901.000 đồng vào ngày 15/6/2006. Sau đó, Công ty Bảo hiểm Quảng Trị đã có nhiều văn bản yêu cầu thanh toán phí bảo hiểm, nhưng Công ty MDF COSEVCO cũng như Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO đều không thực hiện và cũng không ký hợp đồng bảo hiểm mới.

- Hết hạn Hợp đồng bảo hiểm, ngày 25 tháng 10 năm 2006, Công ty bảo hiểm Quảng Trị và Công ty MDF COSEVCO ký biên bản thanh lý hợp đồng theo đó: Công ty MDF COSEVCO có traccsh nhiệm thanh toán cho Công ty bảo hiểm toàn bộ phí bảo hiểm 754.901.000 đồng trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày thanh lý hợp đồng.

Do Công ty MDF COSEVCO không thanh toán và được cổ phần hóa thành Công ty cổ phần xây dựng 78, nên ngày 7/5/2007, Công ty bảo hiểm Quảng Trị khởi kiện Công ty cổ phần xây dựng 78 với yêu cầu buộc phải thanh toán phí bảo hiểm theo Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005. Tiếp đó, vào ngày 10/5/2007, Công ty Bảo hiểm Quảng Trị có đơn khởi kiện bổ sung yêu cầu Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO-đơn vị sở hữu tài sản là Nhà máy gỗ MDF COSEVCO phải thanh toán phí bảo hiểm trên.

Đại diện bị đơn (Công ty cổ phần xây dựng 78) cho rằng Nhà máy gỗ MDF COSEVCO đã được chuyển giao cho Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO quản lý, điều hành sản xuất từ 0 giờ 00 ngày 24/11/2005, Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO đã được hưởng lợi từ Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005, vì vậy, phải kế thừa nghĩa vụ thanh toán phí bảo hiểm cho Công ty bảo hiểm Quảng Trị; đồng thời cho rằng việc giám đốc Công ty cổ phần MDF COSEVCO trước đây ký biên bản thanh lý hợp đồng bảo hiểm tài sản với Công ty bảo hiểm Quảng trị là không đúng, bởi vì: Tài sản bảo hiểm đã được chuyển giao cho Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO từ ngày 24/11/2005.

Còn đại diện Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO thì cho rằng, trong các biên bản bàn giao, đối chiếu công nợ liên quan đến đấu tư Nhà máy gỗ MDF COSEVCO giữa Công ty MDF COSEVCO với Công ty MDF GERUCO không thực hiện khoản tiền nợ phải trả theo Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005, cho nên Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO không có nghĩa vụ thanh toán phí bảo hiểm.

Tại bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 03/2007/KDTM-ST ngày 20/8/2007, Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị đã quyết định áp dụng Khoản 2 Điều 92, Khoản 2 Điều 94 và Khoản 2 Điều 579 Bộ luật dân sự năm 2005, buộc công y cổ phần gỗ MDF GERUCO phải thanh toán 754.901.000 đồng phí bảo hiểm cho Công ty Bảo hiểm Quảng Trị.

Ngày 31/8/2007, Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO kháng cáo bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm nêu trên với lý do không được bàn giao khoản nợ phí bảo hiểm.

Tại Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 17/2008/KDTM-PT ngày 14/1/2008, Tòa phúc thẩm tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng đã quyết định giữ nguyên bản án kinh doanh, thương mại sơ thẩm.

Sau khi xét xử phúc thẩm, Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO có đơn đề nghị xét lại bản án kinh doanh, thương mại nêu trên theo thủ tục giám đốc thẩm.

Ngày 05/9/2008, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có quyết định Kháng nghị số 14/KL-VKSNDTC-V12 đối với Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 17/2008/KDTM-PT ngày 14/1/2008 của Tòa phúc thẩm tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng và đề nghị Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao xét xử giám đốc thẩm bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm và Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm; giao hồ sơ vụ án cho Tòa án cấp sơ thẩm xét xử lại theo đúng quy định của pháp luật với lý do (tóm tắt):

- Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO không phải là Nhà máy gỗ MDF được tách ra từ Công ty MDF COSEVCO để thực hiện cổ phần hóa như án sơ thẩm và án phúc thẩm nhận định.

- Theo các tài liệu có trong hồ sơ vụ án như Biên bản họp Đại hội đồng cổ đông sáng lập ngày 25/10/2005; các biên bản bàn giao nhà máy gỗ MDF COSEVCO ngày 18/11/2005, ngày 24/11/2005 và các công văn đề nghị chuyển giao công nợ của Công ty MDF COSEVCO (số 645/CV-CTXD-DA ngày 26/12/2005;số 141/CV-CTXD ngày 17/5/2006 số 234/CTXD-DA ngày 30/9/2006; số 18/CTXD ngày 6/3/2007) và tại Biên bản bàn giao tài sản ngày 2/4/2007 giữa Công ty MDF COSEVCO và Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO (và Bản phụ lục 3 kèm theo) đều không thể hiện việc bàn giao khoản nojwphis bảo hiểm theo Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005,mặc dù tại thời điểm này Công ty MDF COSEVCO đã ký biên bản thnah lý hợp đồng thanh lý tài sản bảo hiểm ngày 25/10/2006.

- Biên bản cuộc họp ngày 30/3/2006 giữa Công ty MDF COSEVCO, Công ty bảo hiểm Quảng Trị, Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO và Ngân hàng nông nghiệp… chỉ có đại diện công ty MDF COSEVCO và Công ty bảo hiểm Quảng Trị ký tên và đóng dấu; không có chữ ký của đại diện Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO nên không thể coi văn bản này là cơ sở pháp lý của việc chuyển đối tượng bảo hiểm (Nhà máy gỗ MDF) từ Công ty MDF COSEVCO sang Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO, không theo đúng quy định tại Điều 579 BLDS 2005; Công ty MDF COSEVCO đã có lỗi khi không bàn giao nợ phí bảo hiểm cho Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO.

NHẬN THẤY

1/. Về tố tụng: Theo đơn khởi kiện đề ngày 7/5/2007 và đơn khởi kiện bổ sung đề ngày 10/5/2007, Công ty bảo hiểm Quảng Trị yêu cầu Công ty cổ phần xây dựng 78 và Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO phải thanh toán phí Bảo hiểm tài sản cho Công ty bảo hiểm Quảng Trị. Tòa án cấp sơ thẩm và phúc thẩm xác định Công ty cổ phần xây dựng 78 là bị đơn; còn Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan và chỉ buộc Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO thanh toán phí bảo hiển cho công ty bảo hiểm Quảng Trị là không đúng pháp luật, vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng. Trong trường hợp này phải xác định Công ty cổ phần MDF COSEVCO (nay là Công ty cổ phần xây dựng 78) và Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO là bị đơn mới đúng.

2/. Theo tài liệu, chứng cứ có trong hồ sơ vụ án thì trước khi cổ phần hóa Công ty MDF COSEVCO thành Công ty cổ phần xây dựng 78 thì nhà máy gỗ MDF COSEVCO là đơn vị trực thuộc Công ty MDF COSEVCO. Theo Nghị quyết của Đại hội đồng cổ đông ngày 25/10/2005, Công ty MDF COSEVCO phải chuyển giao nhà máy gỗ MDF COSEVCO cho Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO. Như vậy, kể thừ ngày 24/11/2005 Công ty cổ phần gỗ MDF GERUCO mới chính thức trở thành chủ sở hữu của Nhà máy gỗ MDF COSEVCO.

Theo quy định tại khoản 2 Điều 579 BLDS 2005 thì:”Trong trường hợp quyền sở hữu đối với tài sản bảo hiểm được chuyển cho người khác thì chủ sở hữu mới đương nhiên thay thế chủ sở hữu cũ trong hợp đồng bảo hiểm kể từ thời điểm chuyển quyền sở hữu đối với tài sản. Chủ sở hữu cũ là bên mua bảo hiểm phải báo cho chủ sở hữu mới biết vầ việc tài sản đã được bảo hiểm, báo kịp thời cho bên bảo hiểm và việc chuyển quyền sở hữu đối với tài sản”. Với quy định trên và đối chiếu với các tài liệu có trong hồ sơ vụ án thì: đã có việc chuyển giao quyền sở hữu tài sản là Nhà máy gỗ MDF COSEVCO từ chủ sở hữu cũ là Công ty MDF COSEVCO sang Công ty cổ phần MDF GERUCO theo Biên bản Đại hội đồng cổ đông ngày 25/10/2005. Tại biên bản cuộc họp ngày 30/3/2006, chủ sở hữu cũ (Công ty MDF COSEVCO) đã báo cho chủ sở hữu mới (Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO) biết về tài sản là Nhà máy gỗ MDF COSEVCO đã được bỏa hiểm đồng thời tại Biên bản này, chủ sở hữu cũng đã báo cho Công ty Bảo hiểm Quảng trị về việc đã bàn giao tài sản là Nhà máy gỗ MDF COSEVCO. Như vậy đã có đủ căn cứ để khẳng định Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO đương nhiên kế thừa, thay thế Công ty MDF COSEVCO trong Hợp đồng bảo hiểm, kể từ ngày chuyển quyền sở hữu tài sản (ngày 24/11/2005). Vì vậy, Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO phải có trách nhiệm đóng phí bảo hiểm tài sản kể từ thời điểm chuyển giao quyền sở hữu tài sản (24/11/2005) đến ngày hết hạn Hợp đồng bảo hiểm; còn Công ty MDF COSEVCO có trách nhiệm đóng phí bảo hiểm tư ngày Hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực pháp luật (30/9/2005) đến ngày chuyển giao (24/11/2005). Tòa án các cấp sơ thẩm và phúc thẩm buộc Công ty Cổ phần gỗ MDF GERUCO phải thanh toán toán bộ phí bảo hiểm tài sản cho Công ty bảo hiểm Quảng Trị là không đúng pháp luật.

Riêng nhận định của kháng nghị về không trung thực của hai công ty khi ký Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/HĐBH-2005 và việc ký hai hợp đồng bảo hiểm tài sản cho cùng một đối tượng là không đúng, vì:

- Công ty xây dựng 78 được thành lập theo Quyết định 1318/QĐ-XD ngày 23/10/1999 của Bộ trưởng Bộ xây dựng. Ngày 20/8/2003, Công ty này ký Hợp đồng cầm cố, thế chấp tài sản hình thành từ vốn vay với Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam- chi nhánh Quảng Trị. Theo quyết định số 486/2004/QĐ-BXD ngày 24/3//2004 của Bộ trưởng Bộ xây dựng thì Công ty này được đổi tên thành Công ty MDF COSEVCO. Đến ngày 12/4/2007, Công ty MDF COSEVCO chính thức trở thành Công ty cổ phần xây dựng 78. Như vậy, việc trích căn cứ Hợp đồng cầm cố, thê chấp tài sản của chủ thể Hợp đồng bảo hiểm tài sản là đúng.

- Không có việc Công ty MDF COSEVCO ký hai hợp đồng bảo hiểm tài sản đối với nhà máy gỗ MDF COSEVCO, vì: Tuy ngày 27/6/2005, Công ty MDF COSEVCO Công ty bảo hiểm Quảng trị có lý kết Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 05/BHTS-2005 nhưng Công ty bảo hiểm Quảng Trị đã có công văn số 344/BVQT-2005 ngày 29/9/2005 gửi Công ty MDF COSEVCO thông báo về việc hủy Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 05/BHTS-2005 nói trên và hai bên ký lại bằng Hợp đồng bảo hiểm tài sản số 01/BHTS-2005 ngày 30/9/2005 và Công ty bảo hiểm Quảng Trị cũng đã có văn bản số 345/BVQT-2005 ngày 1/10/2005 gửi Bảo hiểm Việt Nam thông báo về việc hủy Hợp đồng bảo hiển số 05/BHTS-2005 ngày 27/6/2005 giữa Công ty Bảo hiểm Quảng Trị và Công ty MDF COSEVCO và ký lại bằng hợp đồng bảo hiểm số 01/BHTS-2005 ngày 30/9/2005.

Vì các lẽ trên, căn cứ vào Khoản 3 Điều 291, Khoản 3 Điều 297; Khoản 2, 3 Điều 299 Bộ luật tố tụng dân sự;

QUYẾT ĐỊNH:

1. Hủy bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 03/2007/KDTM-ST ngày 20/8/2007 của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị và Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 17/2008/KDTM-PT ngày 14/1/2008 của Tòa phúc thẩm Tòa án nhân dân tối cao tại Đà Nẵng.

2. Giao hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Trị xét xử sơ thẩm lại theo quy định của pháp luật.